Het belang van onverzadigde vetzuren

Vet heeft afgelopen decennia een negatief imago gekregen. Er wordt vaak een verband gelegd tussen vet en overgewicht, met allerlei ziekten als gevolg. Toch heeft ons lichaam bepaalde vetten ook nodig – sterker nog, we kunnen niet zonder.

Bepaalde vetten zijn nodig voor de groei en ontwikkeling van heel belangrijke organen, zoals onze hersenen. Maar ons lichaam kan veel van deze ‘essentiële vetzuren’ niet zelf aanmaken. De truc is om goed in de gaten te houden welke vetten en in welke hoeveelheden we deze binnenkrijgen.

Goede eigenschappen van onverzadigde vetzuren

Onverzadigde vetzuren worden onderverdeeld in Omega 3, Omega 6 en Omega 9 vetzuren. Ze worden essentiële vetzuren genoemd, omdat het lichaam ze niet zelf kan aanmaken en het dus nodig is om ze via de voeding binnen te krijgen. De omega-3, omega-6 en omega-9 vetzuren hebben we nodig om ons hart en vaatstelsel gezond te houden en om de functies van het zenuwstel, de hersenen en de ogen te ondersteunen. Ze zorgen ook voor een goede opname van de vitamines A, D, E en K die in vet oplosbaar zijn.

Een andere belangrijke functie van de omega-3, omega-6 en omega-9 vetzuren is relatief recent aan het licht gekomen. Het blijkt dat een tekort aan deze vetten in de celmembranen (het beschermend omhulsel van een cel) van het lichaam leidt tot lagere zuurstofniveaus, waardoor verschillende ziekten makkelijker kunnen toeslaan. Diverse oncologen zijn bijvoorbeeld tot de conclusie gekomen dat een zuurstoftekort in de cellen een rol speelt bij het ontstaan en de genezing van kanker. Ook ons hormoonstelsel en onze weerstand tegen infecties en ontstekingen zijn afhankelijk van deze stoffen om goed te kunnen functioneren.

Hoe zorgen we dat we voldoende essentiële vetten binnenkrijgen?

Omega-3 vetzuren halen we voornamelijk uit visolie uit vette vis (haring, makreel, tonijn of sardines), maar vinden het ook in lijnzaad en walnoten. En natuurlijk zijn er tegenwoordig capsules te koop waarmee we eventuele tekorten kunnen aanvullen. Omega-3 wordt daarin vaak gecombineerd met omega-6.

Deze vetzuren blijken bij zwangerschap onmisbaar voor de groei en ontwikkeling van de foetus en de pasgeboren baby. Bovendien zorgen de omega-6 vetten voor een stabilisatie van ons cholesterolniveau. Omega-6 in natuurlijke vorm vinden we voornamelijk in plantaardige oliën (teunisbloemolie, zonnebloemolie, sesamolie, sojaolie, druivenpit- en maïsolie) en in die eerder genoemde capsules vinden we ook vaak omega-9. Dit enkelvoudige onverzadigde vetzuur heeft een sterk cholesterolverlagend effect en is vooral terug te vinden in olijfolie. In de meeste gevallen hoeven we deze stof overigens niet aan te vullen, omdat ons lichaam het zelf kan aanmaken.

Als u denkt dat u te weinig van deze stoffen binnenkrijgt, zijn er behalve capsules ook veel voedingsmiddelen te koop waarmee u een tekort kunt voorkomen, zoals zachte margarine of halvarine uit een kuipje of vloeibare margarine of olie om in te bakken. En ook hier geldt, net als bij alle andere voedingsadviezen: sla niet door, maar blijf in balans.

Gerelateerde artikelen:

Voeding en vermoeidheid
Alternatief Ritalin
Beschermen visvetzuren het gehoor?
Vis (wijzer)

Bronnen:

–        What can we expect from omega-3 fatty acids?
→ Chan E.J., Cho L./Cleve Clin J Med. 2009 Apr; 76(4):245-51
–        A systemic review of the roles of n-3 fatty acids in health and disease
→ Riediger N., Othman R., Suh M., Moghadasian M./J Am Diet Assoc. 2009 Apr;109(4):668-79
–        Polyunsaturated fatty acids in the food chain in the United States
→ Kris-Etherton P.M, Taylor D., Yu-Poth S. et al./Am J Clin Nutr. 2000;71(1 Suppl):179S-188S
–        Dietary Fatty Acids — the N-6/N-3 Balance and Chronic Diseases -Excess Linoleic Acid and the
Relative N-3 Deficiency Syndrome Seen in Japan
→ Okuyama H. et al./Progr. in Lipid Research 35(4):409-457 (1997)
–        Modern fat technology: what is the potential for heart health?
→ Upritchard, J., Zeelenberg, M,. Huizinga H., Verschuren P. and Trautwein, E./Proc Nutr Soc
64 2005, 379–386